Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin olağanüstü hal yönetimini denetiminin güçlendirilmesi / Strenghtening the oversight of Grand National Assembly of Turkey over state of emergency
Yükleniyor...
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Maltepe Üniversitesi
Erişim Hakkı
Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States
info:eu-repo/semantics/openAccess
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tebliğ Türkiye Büyük Millet Meclisinin olağanüstü hal üzerindeki denetim yetkilerini güçlendirecek yöntemler ele alınacaktır. Olağanüstü Hal üzerindeki yargısal denetime getirilmiş olan anayasal sınırlamalar ve yargı süreçlerinin doğası gereği sadece hukukilik denetimiyle sınırlı, yargısal denetimin bunlara ek olarak hem geriye dönük hem de yavaş olması olağanüstü hal dönemlerinde yargının temel haklara getirilen ölçüsüz müdahalelere engel olmasını zorlaştırmaktadır. 2017’den itibaren halk tarafından seçilen ve olağanüstü hal ilanı ile olağanüstü hal tedbirlerini bizzat imzalayan Cumhurbaşkanı bir denetim merci değil aksine denetlenmesi gereken bir aktör haline gelmiştir. Olağanüstü hal üzerinde TBMM’nin siyasi denetimi siyasi partilerin disiplinli olması nedeniyle neredeyse tamamen etkisizdir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin olağanüstü hali etkin şekilde denetleyebilmesi için dört önerimiz bulunmaktadır; i) bunlardan ilki yükselen nitelikli çoğunluk sistemidir, ii) ikinci önerimiz olağanüstü hal üzerinde yapılacak her türlü oylamanın gizli oy yöntemiyle yapılmasıdır. iii) üçüncü önerimiz olağanüstü hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri için, bir anayasaya aykırılık beyanının zorunlu kılınmasıdır. iv) Son olarak Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerini onaylayarak kanun haline getirirken Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı zamanda ilgili kanunun yürürlük süresini ilgili olağanüstü hal ile sınırlaması zorunlu kılınarak olağanüstü hal dönemine özgü yöntemlerin hukuk sisteminde kalıcı etkiler yaratması engellenebilecektir. Bu düzenlemeler kanımızca bir anayasa değişikliğine dahi gerek duyulmadan sadece bir TBMM İçtüzük değişikliği ile gerçekleştirilebilir.
Several systematic breaches of human rights, rule of law and democratic process are remnants of overextended periods of state of emergency. Judicial review of state of emergency do not offer required effect on unproportional limitation of fundamental rights because of the following reasons; de jure nature of the review, constitutional limits, retrospectivity and languidness. President became the sole wielder of state of emergency powers and thus turned from a check on emergency powers into the object of review process. Party discipline easily debilitates political review of state of emergency by the Grand National Assembly of Turkey. We propose four measures to ensure effective review of state of emergency by GNAT; i) firstly, super-majoritarian escalator, ii) secondly, requiring use of secret ballot for every vote regarding state of emergency, iii) thirdly, a mandatory declaration of incompatibility iv) and lastly, to remove permanent effects of the state of emergency measures GNAT shall provide a sunset provision that will automatically remove the measure at the end of state of emergency while assenting to the measure by an act. Listed changes are possible to enact with an amendment to parliamentary rules of procedure.
Several systematic breaches of human rights, rule of law and democratic process are remnants of overextended periods of state of emergency. Judicial review of state of emergency do not offer required effect on unproportional limitation of fundamental rights because of the following reasons; de jure nature of the review, constitutional limits, retrospectivity and languidness. President became the sole wielder of state of emergency powers and thus turned from a check on emergency powers into the object of review process. Party discipline easily debilitates political review of state of emergency by the Grand National Assembly of Turkey. We propose four measures to ensure effective review of state of emergency by GNAT; i) firstly, super-majoritarian escalator, ii) secondly, requiring use of secret ballot for every vote regarding state of emergency, iii) thirdly, a mandatory declaration of incompatibility iv) and lastly, to remove permanent effects of the state of emergency measures GNAT shall provide a sunset provision that will automatically remove the measure at the end of state of emergency while assenting to the measure by an act. Listed changes are possible to enact with an amendment to parliamentary rules of procedure.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Olağanüstü hal, Yükselen nitelikli çoğunluk, İçtüzük, 19. madde, Türkiye Büyük Millet Meclisi, State of emergency, Super-majoritarian escalator, Parliamentary procedure, Section 19, GNAT
Kaynak
Anayasa Hukukundaki Gelişmelerin Işığında Kamu Hukuku Sempozyumu
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Yüksel, İ. (2022). Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin olağanüstü hal yönetimini denetiminin güçlendirilmesi / Strenghtening the oversight of Grand National Assembly of Turkey over state of emergency. Şahbaz, İ., Kuru, G. ve Yetimoğlu, M.E. (ed.). Anayasa Hukukundaki Gelişmelerin Işığında Kamu Hukuku Sempozyumu içinde (225-235 ss.). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
