Klinik psikoloji eğitiminde toplum temelli beden odaklı yaklaşım: SOYAÇ modeli

Dilişen, İzgi Selen

Klinik psikoloji eğitiminde toplum temelli beden odaklı yaklaşım: SOYAÇ modeli

dc.authorid	0009-0003-0579-7709
dc.contributor.author	Dilişen, İzgi Selen
dc.date.accessioned	2024-09-23T13:33:16Z
dc.date.available	2024-09-23T13:33:16Z
dc.date.issued	Eylül 2023
dc.department	Fakülteler, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Psikoloji Bölümü
dc.description.abstract	Türkiye’de verilen klinik psikoloji yüksek lisans eğitimlerinde, terapi ve danışmanlık süreçleri genellikle bireysel iyileşmeye odaklanmıştır (Erkol vd., 2023). Ancak, bu eğitim anlayışının sınırlılıkları olduğu ve psikoloji eğitiminde bedenlenmiş öğrenme anlayışına sahip toplum temelli uygulamalara ihtiyaç duyduğu düşünülmektedir. Beden odaklı klinik psikoloji gibi yeni yaklaşımlar, insanı sadece zihinsel olarak değil, bedensel, duygusal ve sosyal açılardan da ele almayı amaçlar. Kelly ve diğerleri (2021) "öğrenmenin yalnızca bilişsel bir süreç” olmadığını ve bedenin bir "bilgi üretim alanı" olduğunu savunmuştur. Bedenleşmenin anahtar kavramı, zihni ve bedeni gerçek anlamda birleştiren eylemdir (Zatti ve Zarbo, 2015). Bunu destekleyen yaklaşımlardan biri olan bedenlenmiş öğrenmede, bireyi içinde bulunduğu çevrenin parçası olarak bir bütün olarak ele alırken deneyimsel ve ilişkisel öğrenme süreçlerine odaklanır. Öte yandan, SOYAÇ gibi topluluk odaklı projeler, klinik psikoloji öğrencilerine ve profesyonellerine sahada uygulama ile bedenlenmiş bir deneyim alanıdır. SOYAÇ çalışmalarında öğrenciler, bir amaç doğrultusunda düzenledikleri etkinlikler ve iş birlikleri aracılığıyla topluluk üyeleri ile ilişki kurarak, ilişkisel öğrenmeyi deneyimler (Gökler-Danışman ve Bademci, 2013). Bu bakımdan, insanların birbirleriyle etkileşim içinde olduğu ve birbirlerinden öğrendiği bir ortam sağlaması bakımından bireysel iyileşmeye odaklı bir eğitimden çıkarak toplumsal fayda ve bedenlenmiş insan deneyimi üzerinde odaklanmayı teşvik etmektedir. Maltepe Üniversitesi Beden Psikoterapisi Sertifikalı Yüksek Lisans Programının ikinci yılında katıldığım Toplum Temelli Klinik Psikoloji Uygulamaları dersinde SOYAÇ projelerine dahil oldum ve beden odaklı bir yaklaşımla multidisipliner bir ekiple toplulukta çalışmaya başladım. Yüksek lisans düzeyinde beden odaklı klinik psikoloji eğitimi, yüksek öğrenim ile toplumsal katılım çabaları arasındaki iş birliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır (Röhricht vd., 2024). Klinik psikoloji eğitiminde bireysel iyileşme odaklı yaklaşımların yanı sıra, bedenlenmiş bakış açısını teşvik eden dönüşümsel eğitim (Panescu, 2021) ve topluluk bağlarını güçlendiren projelere daha fazla önem verilmesi gerekmektedir. Türkiye'deki klinik psikoloji eğitiminde öğrencilerin genellikle toplulukla etkileşime girmediği ve üst sınıfa erişebilen klinik ortamlarda hizmet etmeyi öğrendiği dikkate alınarak, klinik psikoloji eğitiminde öğrenciler toplumsal ve yapısal sorunları göz ardı edebilir ve bu da uygulamalarda eksikliklere yol açabilir (Erkol vd., 2023). Bedenlenmiş öğrenme, öğrencilerin ilgili becerileri edinmelerine ve aynı zamanda tükenmişlikten korunmalarında destekleyicidir (Panescu, 2021). Türkiye'de psikoloji eğitimi alan kişilerin, özellikle klinik psikolog adaylarının, kendilerini yetersiz hissetmeleri ve uygulama/saha çalışması konusunda deneyim eksikliği yaşamaları, mesleki güven eksikliği ve mesleki kimlik oluşumunda zorluklar yaşanmasına neden olabilir. Bu gibi eksikliklerin giderilmesi için yapılandırılmış grup çalışmaları, süpervizyon destek sistemleri ve saha deneyimi gibi aktivitelerin gerçekleşmesi önerilmektedir. SOYAÇ modeli, klinik psikologların daha kapsamlı bir bakış açısıyla bireysel ve toplumsal iyileşmeyi desteklemelerine yardımcı olabilecek, gelecekteki psikoloji eğitim programlarının planlanması ve uygulanması açısından önemli bir bütüncül modele işaret etmektedir.
dc.identifier.citation	Dilişen, İzgi Selen. (2023). Klinik psikoloji eğitiminde toplum temelli beden odaklı yaklaşım: SOYAÇ modeli, SOYAÇ (Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar İçin Uygulama ve Araştırma Merkezi), T.C. Maltepe Üniversitesi, s.28-30.
dc.identifier.endpage	30
dc.identifier.isbn	978-605-2124-57-4
dc.identifier.startpage	28
dc.identifier.uri	https://hdl.handle.net/20.500.12415/12789
dc.language.iso	tr
dc.publisher	T.C.Maltepe Üniversitesi
dc.relation.ispartof	Kolektif iyileşme olmadan bireysel iyileşme mümkün mü? Sosyokültürel yaklaşımla travma bilgisine dayalı toplum temelli çalışmalar, SOYAÇ 14. yıl belgesel özel gösterimi ve sempozyumu özet bildiri kitabı (10 Ekim 2023)
dc.relation.publicationcategory	Kitap - Ulusal - Başka Kurum Yazarı
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subject	Klinik Psikoloji Eğitimi
dc.subject	SOYAÇ Modeli
dc.subject	Bedenlenme
dc.subject	Toplum Odaklı Çalışmalar
dc.title	Klinik psikoloji eğitiminde toplum temelli beden odaklı yaklaşım: SOYAÇ modeli
dc.type	Book
dspace.entity.type	Publication