Yazar "Cantekin, Cem" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Yayın
    Değişken şartlar altında atıksu arıtımında karbon ve besi maddesi gideriminin makine öğrenmesi yöntemleri ile modellenmesi
    (Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024) Cantekin, Cem; Şahinaslan, Önder
    Artan kentleşme, sanayileşme ve nüfus artışı eğilimleri, birbirinden çok farklı ölçeklerin varlığı ve eksik veri toplanması gibi faktörlerle birleşerek çevre konularında belirsizlik oluşturmaktadır. Su kıtlığının artışı, emisyonlarda sıkı sınırlamalar, mevcut ortaya çıkan kirleticiler ve hızla gelişen kentleşme, mevcut atıksu arıtımı ve çevre sağlığı üzerinde büyük sorunlara yol açmaktadır. Atıksu sistemlerindeki kirleticilerin ve besi maddelerinin giderilmesiyle ilgili karmaşıklık, yüksek dinamik yapısı ve modellerin kontrol sistemlerinin olasılıklara, varsayımlara ve tahminlere dayanmasıyla daha da zorlaşmaktadır. Atıksu arıtımının işletme maliyeti ve performansı, hidrolik/katı bekletme süresi, geri dönüşüm oranı, havalandırma oranları gibi işletme parametrelerinden oldukça etkilenmektedir. Makine öğrenmesi, açıkça programlama uygulanmadan verilere dayalı kalıplar öğrenmeyi ve kararlar vermeyi içeren yapay zeka alanıdır. Makine öğrenmesi algoritmalarının eğitimi, girdi verileri ve çıktı verilerinden oluşan bir veri kümesi üzerinde gerçekleştirilir. Algoritma, eğitim verilerindeki kalıplara dayalı olarak girdi verilerini çıktı verileri ile eşleştiren bir işlev öğrenir. Bu öğrenme süreci sonrasında algoritmaya verilen yeni verilere ait çıktı verilerinin öngörüsünde bulunur. Makine öğrenmesinin birçok farklı türü bulunmakta olup; bunlar arasında yönlendirilmiş öğrenme (supervised), yönlendirilmemiş öğrenme (unsupervised) ve pekiştirme öğrenimi (reinforced) bulunur. Bu çalışmada, karmaşık atıksu arıtımı problemlerini ele almak bağlamında üç önemli model olan karar ağacı regresyonu (DTR), destek vektör makineleri (SVM) ve ileri beslemeli sinir ağı (FNN) modellerinin uygulanmasına odaklanılmıştır. Gerçek bir atıksu arıtma tesisinden alınan 6 yıllık veriler kullanılarak atıksu arıtma sürecine ait çıkış atıksuyundaki kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) ile besi maddesi parametrelerinden toplam azot ve toplam fosfor parametrelerinin seçilen modeller tarafından öngörü performansları incelenmiştir.